Haftanın tarihinin görünümü
Türk ordusunun 9 Eylül 1922’de İzmir’e girerek şehri düşman işgalinden kurtarmasıyla Lozan Barış Antlaşması’na giden süreç başladı.
Kurtuluş Savaşı’nın son aşaması olan Anadolu’yu işgal eden Yunan birliklerine karşı Türk ordusunun 26 Ağustos 1922’de başlattığı Büyük Taarruz’un 30 Ağustos’ta kesin sonucuyla Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, ordulara bir açıklama yaparak, “Ordular, ilk hedefiniz ordudur. Akdeniz’dir. İleri!” Komutunu verdi.
2 Eylül’de Uşak’a girildi. Dumlupınar Muharebesi’nde bilgisi dışında Yunan Küçük Asya Ordusu Başkomutanlığına atanan General Nikolaos Trikupis, Afyonlu Ahmet Çavuş tarafından hapsedildi.
Türk birlikleri gerçek hızla İzmir’e doğru ilerledi. Yunan birlikleri ve Yunan siviller Anadolu’dan çekildi. 9 Eylül 1922 sabahı Ahmet Zeki Bey komutasındaki 2. Süvari Tümeni, ardından Mürsel Paşa komutasındaki 1. Süvari Tümeni ve 5. Süvari Kolordu Komutanı Mirliva Fahrettin Paşa komutasındaki birlikler girdi. İzmir. Yunan bayrağı indirildi, yerine Türk bayrağı çekildi.
Tarihi günü Belkahve’den izleyen Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Fevzi ve İsmet Paşalar eşliğinde 10 Eylül sabahı İzmir’e gelerek Fahrettin Paşa ile görüşerek Hükümet Konağı’na gitti. Köşkün balkonundan başarıyı millete mal eden bir konuşma yaptı.
İzmir’in kurtuluşu, Milli Mücadele’nin sona ermesiyle Türk milletinin kurtuluş ve bağımsızlığının sembolü haline geldi.
Diğer önemli olaylar
4 Eylül
1063- Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.
1682 – İngiliz gökbilimci Edmund Halley, daha sonra kendi adını alacak olan kuyruklu yıldızı tespit etti.
1886 – Apaçi Kızılderililerinin şefi Geronimo, ABD birliklerine teslim oldu. Son büyük Amerikan-yerli savaşı sona erdi.
1919- Mustafa Kemal Paşa’nın konuşmasıyla Sivas Kongresi açıldı.
1932- Avusturya’nın başkenti Viyana’da Dünya Barış Konferansı düzenlendi.
1935- İstanbul telefon şirketi hükümet adına işletilmeye başlandı.
1936- İngiltere Kralı 8. Edward, Atatürk’ü İstanbul’da ziyaret etti.
1970 – Sosyalist Başkan Salvador Allende Şili’de lider seçildi.
1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü oldu.
1990- Gazeteci ve yazar Turan Dursun, İstanbul’da silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
1996- Abdi İpekçi cinayetinin şüphelilerinden Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye’ye iade edildi. Çelik, 17 yıl sonra çıktığı mahkemece 16 Eylül’de tutuklandı.
2013- Yazar Yaşar Kemal’e Ermenistan Kültür Bakanlığı tarafından “Krikor Naregatsi” madalyası verildi.
5 Eylül
1669- Girit Osmanlı İmparatorluğu’nun eline geçti.
1938- Atatürk vasiyetini yazdı. Vasiyetname 28 Kasım 1938’de açıldı.
1939- İstanbul müzeleri, II. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.
1945- Çok partili hayata geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.
1950- Başvuruların fazlalığı nedeniyle üniversiteye giriş sınavı uygulamasına başlandı.
1955- İstanbul Sultanahmet’te yeni Adliye binası açıldı.
1960- Boksör Muhammed Ali (Cassius Clay), Roma Olimpiyatları’nda şampiyon oldu.
1963- 20-21 Mayıs’ta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 No’lu Sıkıyönetim Mahkemesi’nce idam cezasına çarptırıldı.
1972 – “Filistin Kara Eylül Hareketi” militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih’e gelen İsrailli sporculara ateş açtı, bir sporcu öldü, bir sporcu ağır yaralandı, dokuz kişi rehin alındı.
1973- Devlet film arşivinde yangın çıktı, Atatürk’ün tek nüsha sinemaları yandı.
1973- Dünyanın en uzun karayolu tüneli olan İsviçre’nin St. Gotthard bölgesinde açıldı.
1990- Hükümete yurtdışına asker gönderme ve yabancı askerleri Türkiye’de tutma yetkisi veren teklif TBMM’de kabul edildi.
1991- Nelson Mandela Güney Afrika’da lider seçildi.
2012- Afyonkarahisar’daki askeri mühimmat deposunda patlama meydana geldi. Genelkurmay Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, patlamada 25 personelin hayatını kaybettiği, 15 personelin de yaralandığı açıklandı.
2016- Afganistan’ın Kabil kentinde üst üste iki intihar saldırısında 35 kişi hayatını kaybetti, 100’den fazla kişi de yaralandı.
2019- Sudan’da Nisan 2019’da gerçekleşen askeri darbenin ardından 39 aylık geçiş döneminin ilk hükümeti kuruldu.
6 Eylül
1422-II. Murat, İstanbul kuşatmasını kaldırdı.
1566- Osmanlı İmparatorluğu’nun en uzun ömürlü ve en büyük padişahı Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar Seferi’nde 72 yaşında öldü.
1938- Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kuruldu.
1960- Türk Milli Güreş Takımı, Roma Olimpiyatları’nda serbest güreşte 4 altın ve 2 gümüş madalya kazandı.
1962- Iğdır’da meydana gelen depremde 5 bin ev yıkıldı, 25 bin kişi evsiz kaldı.
1966 – Star Wars dizisi NBC’de yayınlanmaya başladı.
1975-Diyarbakır Lice depreminde 2 bin 385 kişi hayatını kaybetti.
1977- Yumurtalık’tan dış ülkelere ilk petrol sevkiyatı başladı.
1980- Sovyetler Birliği, Güney Kore Havayolları’na ait Boeing 747 uçağını düşürdü, 249 kişi öldü.
1986- İstanbul’da Neve Şalom Sinagogu’na düzenlenen terör saldırısında 22 kişi öldü, 4 kişi yaralandı.
1987- Cumhuriyet tarihinin üçüncü referandumunda 1982 Anayasası ile eski siyasetçilere getirilen yasak oylamaya sunuldu. YSK, yasağın kaldırılmasına yönelik sonuçları yüzde 50,16 “evet”, yüzde 49,84 “hayır” olarak açıkladı.
1991- Ressam Fahrunnisa Zayd, Ürdün’ün başkenti Amman’da öldü.
1998- Japon sinemasının büyük ustası Akira Kurosawa, 88 yaşında Tokyo’da öldü.
2004- İskenderun Körfezi’nde 4 yılı aşkın süre bekletilen “MV Ulla” gemisi, 2.200 ton “zehirli atık” yüküyle battı.
2005- Mersin’in Fazileli ilçesine bağlı Ayas beldesinde (Elausa Sebaste) kazı çalışması yürüten Roma La Sapienza Sapienza Üniversitesi ekibi, ilk yüzyılda Romalılar tarafından yapıldığı düşünülen bölgenin en büyük tapınağını buldu. MS. yüzyıl.
2007- Pankreas kanseri tedavisi gören İtalyan tenor Luciano Pavarotti 71 yaşında hayatını kaybetti.
2008- Ermenistan’ın başkenti Erivan’a giden Cumhurbaşkanı Gül, Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan’la görüştü. (A) A Milli Futbol Grubu, Gül ve Sarkisyan’ın izlediği 19. Dünya Kupası Avrupa elemeleri 5. Grup ilk maçında Ermenistan’ı Tuncay ve Semih’in golleriyle 2-0 mağlup etti.
2010- İrlandalı rock grubu U2, İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı’nda konser verdi.
2011- Kahramanmaraş’ın doğal güzelliklerinin ortasında yer alan Tekir ilçesindeki Yeşilgöz Göleti’nde araştırma yapan ODTÜ Obruk Mağarası Araştırma Grubu, Türkiye’nin en derin 5. mağarasını ortaya çıkardı.
2011- 1953 yılında Türkistan’dan Türkiye’ye göç eden “dünyanın en yaşlı kadını” 121 yaşındaki Gaışhikaan Sıhikaan, 58 yıl sonra nüfus cüzdanıyla Türk vatandaşı oldu.
2013- Milli tenisçi İpek Soylu, Belçikalı ortağı Elise Mertens ile birlikte ABD Açık Tenis Turnuvası’nda çift bayanlar kategorisinde yarı finale yükselerek tarihi bir başarıya imza attı.
2017- Sosyolog ve siyaset bilimci Prof. Dr. Şerif Mardin (90), İstanbul’da bir süredir tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
7 Eylül
1533- İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth Greenwich’te doğdu.
1822 – Brezilya’nın Portekiz kolonisi bağımsızlığını kazandı.
1909- Amerikalı yönetmen Elia Kazan İstanbul’da doğdu.
1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercümanı Perakende, Tevhidi Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa “Müşterek” gazetesini çıkarmaya başladılar. Ortak gazete iki hafta boyunca yayınlandı.
1936- İstanbul ve Ankara radyo şirketleri satın alınarak millileştirildi.
1936- Harp Okulu İstanbul’dan Ankara’ya taşındı.
1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi.
1946- Türkiye’de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1,83 lira olan doların fiyatı yüzde 54 artarak 2,83 liraya yükseldi.
1956- Birleşmiş Milletler Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Kölelik Örnek Kurum ve Uygulamalarının Kaldırılmasına İlişkin Ek Anlaşma.
1977- İstanbul’da tüpgaz kuyrukları oluştu.
1982- Esenboğa katliamı zanlısı Levon Ekmekçiyan, ilk duruşmada idam cezasına çarptırıldı.
1986 – Augusto Pinochet Şili’de suikasta kurban gitti, beş koruması öldürüldü.
2005- Türk sinemasının öncülerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında hayatını kaybetti.
2016- “Uzayda en uzun kesintisiz Amerikalı” olan astronot Jeff Williams, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 534 gün geçirdikten sonra Dünya’ya geri döndü.
2017- Türkiye’nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında hayatını kaybetti.
2020- Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad Ceza Mahkemesi, Cemal Kaşıkçı cinayeti davasında sanıklardan 5’ine 10’ar yıl olmak üzere 20 yıl, 2 kişiye ise 7 yıl hapis cezası verdi.
2021- ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı’nın (NASA) Mars’a gönderdiği Persevarence keşif aracı, Mars’tan ilk kaya örneğini aldı.
8 Eylül
1529- Kanuni Sultan Süleyman Budapeşte’yi fethetti.
1609- Mimar Sedefkar Mehmed Ağa, I. Ahmed’in isteği üzerine Sultanahmet Külliyesi’nin yapımına başladı. Külliye sekiz yıl sonra tamamlanarak kullanıma açıldı.
1862- Osmanlı İmparatorluğu ile Büyük Avrupa devletleri arasında İstanbul Protokolü imzalandı.
1931- Bulgaristan’da yayınlanan “Yüzlerce”nin gazetesi “Açık Söz” kapatıldı.
1946- Referandum sonucu Bulgaristan’da monarşi sona erdi.
1951- Japonya’nın ortasında 48 Birleşmiş Milletler üyesiyle resmi bir barış anlaşması imzalandı.
1954- SEATO (Güney Asya Paktı) kuruldu.
1968- Balkan Atletizm Yarışmaları’nda maratonda İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.
1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümetinin “Ekonomik İstikrar Tedbirler Paketi” açıklandı.
2004- Kastamonu’nun Küre ilçesinde Etibank’a ait bakır madeninde kaynak yapılırken gaz sıkışması sonucu çıkan yangında 19 işçi öldü, 19 personel yaralandı.
2011- Alevi çalıştayları sonucunda alınan kararlar doğrultusunda din kültürü ve ahlak kuralları ders kitaplarında Alevilik konusu yer aldı. Bu doğrultuda 2011-2012 eğitim-öğretim yılından itibaren ilkokul 4. sınıftan lise son sınıfa kadar din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında Alevilik konusuna yer verilmesine karar verildi.
2015- Dilucu Sınır Kapısı’nda görev yapan polisleri taşıyan servis minibüsü ile Iğdır’dan yola çıkan otomobil ve savunma yapan otomobil, ilçenin Hasanhan köyü yakınlarında geçerken uzaktan kumandalı bomba patlatıldı. Aralık’ın ilçesi. Saldırıda 13 polis öldü, 4 polis de yaralandı.
2016- MHP Milletvekili Meral Akşener partisinden ihraç edildi.
2016- Gün ışığından daha fazla faydalanmak amacıyla yaz saati uygulamasına her yıl devam edilmesine ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlandı.
2017- ABD’de eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, eski Halk Bankası Genel Müdürü Süleyman Aslan, eski Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Levent Balkan ve Abdullah Happani hakkında tutuklama kararı çıkarıldı.
2020- Bosna Savaşı’nda (1992-1995) Boşnak sivillere karşı savaş suçları işlemekten aranan eski Sırp komutan Ratko Djurkoviç, Bosna-Hersek’in kuzeydoğusundaki Ugljevik kasabasında yakalandı.
2020- Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde 2013 yılında 52 kişinin ölümüne neden olan terör saldırısının sorumlusu Ercan Bayat, Hatay’da yakalandı.
2022 – DEAŞ’ın en değerli üst düzey yöneticilerinden “Ebu Zeyd/Usta Zeyd” kod adlı terörist Beşar Hattab Ghazal Al Sumaidai, Türkiye’de yakalandı.
2022- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth 96 yaşında öldü. Elizabeth’in ölümünün ardından 73 yaşındaki oğlu Charles tahta çıktı ve İngiltere Hükümdarı oldu.
9 Eylül
1886- Bern Uluslararası Telif Hakları Sözleşmesi toplandı.
1921- Sakarya Muharebesi’nde Mustafa Kemal Paşa, bazı komutanlarla birlikte “düşmanın gücünün kırıldığı” Polatlı’nın kuzeyindeki Zafertepe’ye gelerek Yunanlıların durumunu inceledi.
1922 – 30 Ağustos zaferinin ardından Yunan ordularını önlerine çıkaran Türk orduları İzmir’e girdi.
1923- Halk Fırkası’nın tüzüğü onaylandı. Böylece CHP’nin kuruluşu gerçekleştirildi.
1933- İzmir Enternasyonal Fuarı’nın çekirdeğini oluşturan “9 Eylül Fuarı”nın ilki, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı.
1971- Boğaziçi Üniversitesi’nin kuruluş kanunu kabul edildi.
1974- Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali açıldı.
1974- Lütfü Ömer Akat’ın “Düğün” filmi, 11. Antalya Sinema Festivali’nde Altın Portakal Ödülü’nü aldı.
1976- Çin Halk Cumhuriyeti’nin lideri Mao Zedong öldü.
1982- Türkiye’nin Burgaz Konsolosluğu İdari Ataşesi Bora Süelkan, Ermeni teröristler tarafından öldürüldü.
1984- Sinema yönetmeni ve oyuncu Yılmaz Güney, 47 yaşında Paris’te öldü.
1991- Devrimci Sendikalar Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.
1993- İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanıma konusunda anlaştılar.
1993- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1995- Miss Türkiye Yeşim Paladüz, Miss World seçildi. Palandüz’den önce Keriman Halis, 1932’de Dünya Güzeli seçilmişti.
2008- Pakistan’da suikasta uğrayan eski başbakan ve muhalefet lideri Benazir Butto’nun eşi Ali Asıf Zerdari devlet başkanı oldu.
2009- İstanbul’daki sel felaketinde 26 kişi hayatını kaybetti.
2011- Dünyanın en büyük mozaik müzesi olan Zeugma Müzesi, Gaziantep’te açıldı.
2012- Irak mahkemesi, Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık el-Haşimi ve korumalarından Ahmed Kahtan’ı gıyaben idama mahkum etti.
2013- Alkollü içeceklerin perakende satışının 22:00 ile 06:00 saatleri arasında yapılamayacağına ilişkin düzenleme yürürlüğe girdi.
2016- Kuzey Kore, nükleer savaş başlıklarının gücünü ölçmek için nükleer patlama testi gerçekleştirdi. 10 kiloton kuvvetle yapılan test, 5,3 büyüklüğünde bir yer sarsıntısını tetikledi.
2019- Tiyatro yazarı, yönetmen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı Dinçer Sümer 81 yaşında vefat etti.
2020- Tuğgeneral Sezgin Erdoğan İdlib’deki görevi sırasında rahatsızlanarak şehit oldu.
2020- Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) üyelerinin ifşa edilmesine ilişkin Odatv Genel Yayın Yönetmeni Barış Pehlivan’ın karıştığı davada karar açıklandı. “İstihbarat faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri ifşa etmek” suçundan 3 sanığa 4 yıl 8 ay 7 gün hapis cezası verilirken, Barış Pehlivan ve Hülya Kılınç aynı suçtan 3’er yıl 9’ar ay hapis cezasına çarptırıldı. kabahat.
2020- Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Halil Kumova (64), çekimler için gittiği Malatya’da kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
2022 – İstanbul Avcılar’da 4 metrobüsün çarpıştığı kazada 99 kişi yaralandı.
10 Eylül
1623- Sultan IV. Murat tahta çıktı.
1920- Bakü’de Türkiye Komünist Partisi (TKP) kuruldu.
1921- Sakarya Muharebesi’nde Türk karşı taarruzu başlatıldı ve Duatepe ele geçirildi.
1943- İstanbul Kapalıçarşı’da çıkan yangında 200’den fazla dükkan yandı.
1970- ABD’nin Türkiye’de haşhaş ekiminin yasaklanması önerisi Meclis’te reddedildi.
1974- Haliç Köprüsü İstanbul’da hizmete açıldı.
1976 – İstanbul’a gitmekte olan İngiliz Hava Yolları yolcu uçağı ile Yugoslav yolcu uçağı Zagreb yakınlarında çarpıştı, 25’i Türk 176 kişi öldü.
1981- Picasso’nun Guernica tablosu 40 yıl sonra ABD’den İspanya’ya döndü.
2007- Pakistan’ın eski Başbakanı Navaz Şerif, yedi yıllık aradan sonra ülkesine döndü. Havaalanında gözaltına alınan Şerif daha sonra sınır dışı edildi.
2009- Yerel sabit telefon hizmetlerinin rekabete açılması ve sabit telefonlarda numara taşınabilirliği uygulamasına başlandı.
2015- KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Kıbrıs Rum Lideri Nikos Anastasiadis, Lefkoşa’nın merkez bölgesindeki Ledra Palace Otel’de dini liderlerle buluştu.
2017- DEAŞ ile birlikte çaba gösteren ABD, Suriye’deki terör örgütü PKK/PYD’ye 70 tır askeri yardım gönderdi.
2018- Ankara Merasim Sokak’ta 29 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırı davasında 6 sanığa 30’ar ağırlaştırılmış müebbet ve 1185 yıl hapis cezası verildi.
2021- Rus enerji şirketi Gazprom, Kuzey Akım 2 Doğal Gaz Boru Hattı’nın inşaatını tamamladığını duyurdu.
